Μικρός, φοβόταν τις αράχνες. Τις αντρικές τουαλέτες. Τα μπούμερανγκ. Τους γονείς του. Δυσκολεύτηκε με τα γερμανικά, αν και ήταν πάντα άριστος μαθητής. Ντρεπόταν τα κορίτσια και τους δημοφιλείς συμμαθητές του. Μεγαλώνοντας ανακάλυψε το Φάουστ και τον Κάφκα. Αγάπησε τα πουλιά. Απέτυχε σε έναν κλειστοφοβικό γάμο. Και προσπάθησε να ξαναβρεί τον εαυτό του.
Jonathan Franzen
Ο Αυτοκράτωρ Φράνζεν – Επεισόδιο Α’
Από εδώ. Τον κοροϊδεύει, αλλά μου άρεσε. Είμαι μεγάλη καρδιά τελικά.
Άμστερνταμ Α’: Μα δε θυμήθηκα το χρώμα των ματιών σου ούτε τον ήχο της φωνής σου δε θυμήθηκα.
Καμιά φορά, εκεί που δεν το περιμένεις, ακούς τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα.
«F» for Fuck, it’s over
Πριν από λίγο τελείωσα το Freedom. Προσπάθησα να το κάνω να κρατήσει λίγο περισσότερο, όλο και κάτι θυμόμουν να κάνω πριν προχωρήσω άλλη μία σελίδα: τη μία διψούσα, την άλλη η μουσική ήταν δυνατά, την άλλη ήταν πολύ χαμηλά, μετά έπρεπε να πάρω ένα τηλέφωνο, όλα τα δοκίμασα, αλλά δεν τα κατάφερα. Το Freedom τελείωσε. 562 πυκνές σελίδες, κι όμως τελείωσαν.
Το Μεγάλο Ελληνικό Καλοκαίρι του Έρωτα
Γράφω αυτό το κείμενο κάπου στην Εθνική Οδό Αθηνών-Θεσσαλονίκης, με κατεύθυνση νότο. Η επόμενη έξοδος είναι η Λαμία. Σήμερα, τυπικά τουλάχιστον, οι διακοπές μου τελείωσαν. Σχεδόν συμβολικά, πριν λίγα χιλιόμετρα, ψιχάλισε κιόλας λίγο.
«Και, δηλαδή, για να καταλάβω, έγραψες καλά λόγια για τις Διορθώσεις;!»
«To Freedom; Πάρε κάτι άλλο παιδάκι μου να διαβάσεις στις διακοπές! Δε σε λυπάσαι;» Κοιτούσα όλο έκπληξη κι απορία.
Ένα μεσημέρι με τον Jonathan Franzen και τον Philip Seymour Hoffman
Νομίζω πως το ωραιότερο πράγμα που μου συνέβη από τότε που ξεκίνησα αυτό το blog είναι το γεγονός ότι γνώρισα πολλούς καινούργιους ανθρώπους. Θα μπορούσα να γράψω ένα post για κάθε έναν από αυτούς, για το πώς τους γνώρισα, πού πήγαμε, τι είπαμε. Μπορεί κάποια στιγμή να το κάνω. Σήμερα, όμως, θέλω να γράψω για την Α.
Troubled Little Soldier: Ο David Foster Wallace δεν είναι (μόνο) ο Χλωμός Βασιλιάς
Δεν έχω διαβάσει κανένα βιβλίο του. Το κατά πολλούς σπουδαίο Infinite Jest, σταθμός στην μεταμοντέρνα αμερικανική λογοτεχνία, μου προκαλεί δέος. Όχι μόνο γιατί είναι 1.200 σελίδες. Όχι μόνο γιατί είναι γεμάτο δαιδαλώδεις παραπομπές. Είναι κάτι άλλο που δεν μπορώ να εξηγήσω.
B όπως Bestseller
-Διάβασες το Corrections; Ή ακόμα το έχεις και κάθεται;
-Δεν μπορώ μωρέ.. Όλοι γι’ αυτό μιλάνε. Θα το αρχίσω όταν το ξεχάσουν.
Το Μεγάλο Αμερικανικό Μυθιστόρημα
Τώρα που τελειώνει η χρονιά αισθάνομαι ότι ένα από τα βιβλία που διάβασα είναι πραγματικά ξεχωριστό – δεν είναι απολογισμός, ούτε πρόταση, είναι ένα απλό συμπέρασμα: οι Διορθώσεις του Τζόναθαν Φράνζεν είναι, χωρίς πολυλογία, μακράν το καλύτερο βιβλίο που διάβασα φέτος, ένα από αυτά τα βιβλία που όταν τα διαβάζεις ξέρεις ότι κρατάς στα χέρια σου ένα πραγματικό αριστούργημα και που, όταν τα τελειώσεις, ξέρεις ότι θα αργήσεις πολύ να διαβάσεις ξανά κάτι παρόμοιο.
Τον περασμένο Αύγουστο, με αφορμή την κυκλοφορία του Freedom (του τελευταίου, πολυαναμενόμενου βιβλίου του), το περιοδικό Time αφιέρωσε το πολυπόθητο εξώφυλλό του στον Φράνζεν, περιγράφοντάς τον ως Great American Novelist προκαλώντας πλήθος αντιδράσεων (η Jodi Picoult υποστήριξε ότι η τιμή αυτή του έγινε απλώς και μόνο επειδή είναι λευκός και άντρας). Ε, δεν είναι και απλό πράγμα να είσαι ο μόνος εν ζωή συγγραφέας που του έχει γίνει ποτέ μια τέτοια τιμή.
Ο ντροπαλός εργασιομανής και (για να λέμε και του στραβού το δίκιο) γοητευτικότατος κύριος Φράνζεν έγραψε τις Διορθώσεις το 2001 μαζεύοντας σπίτι του όσα βραβεία μπορεί κανείς να μαζέψει, συμπεριλαμβανομένου και του σπουδαίου National Book Award for Fiction. Έκτοτε κυκλοφορούν γι’ αυτόν διάφορες φήμες, όπως ότι γράφει σε πλήρη απομόνωση χωρίς μουσική ή ίντερνετ, και, όταν έχει έμπνευση, δένει ως και τα μάτια με μαντήλι για να “φανταστεί” και να “σχεδιάσει” καλύτερα τους ήρωες και την πλοκή του. Όσο για την προσωπική του ζωή, ο ίδιος την κρατάει επτασφράγιστο μυστικό – η σύντροφός του, όμως, η σχεδόν αποτυχημένη συγγραφέας Kathryn Chetkovich, δημοσίευσε ένα μικρό αφήγημα στον Observer για το φθόνο και την αμηχανία που της προκάλεσε μια επιτυχία τόσο μεγάλη όσο οι Διορθώσεις (η σχέση τους μόλις είχε ξεκινήσει), με, ομολογουμένως, πολύ τρυφερό τρόπο.
Οι Διορθώσεις είναι μια πάρα (μα πάρα) πολύ απλή ιστορία: Μεσοαστική οικογένεια ονόματι Λάμπερτ βιώνει τα γνωστά καθημερινά προβλήματα που λίγο ή πολύ έχουμε βιώσει όλοι μας μες στο σπίτι, τη δουλειά και παντού. Μάνα καταπιεσμένη και αγκιστρωμένη στα τρία της παιδιά, πατέρας συνταξιούχος μηχανικός με Πάρκινσον και άνοια – φαινομενικά σκληρός, γιος φιλόλογος και αποτυχημένος πανεπιστημιακός, έτερος γιος πετυχημένος χρηματιστής και κατεθλιμμένος οικογενειάρχης, κόρη ανύπαντρη με ζητήματα σεξουαλικής ταυτότητας. Χωρίς να ξοδέψει ούτε μία λέξη, χωρίς ούτε μια τελεία χαμένη, ο Φράνζεν καταφέρνει με χειρουργική ακρίβεια να σχολιάσει ολόκληρη τη δυτική κουλτούρα και όλες της τις εκφάνσεις μέσα από μία μικρή περίοδο στη ζωή μιας και μοναδικής οικογένειας.
Κατάθλιψη, ψυχανάλυση, επαγγελματικές προοπτικές, καταναλωτισμός, η (παρακμιακή αλλά και σουρρεαλιστικά παραμυθένια) Ευρώπη μέσα από τα μάτια του μέσου Αμερικάνου, ερωτικά τρίγωνα, βιοηθική, πολυεθνικές, τα τόσα πολλά προβλήματα και οι διορθώσεις που αυτά ζητούν, διορθώσεις στις σχέσεις με τη δουλειά, τα αδέρφια, διορθώσεις στις πολιτικές θέσεις, στους γονείς, στη γκόμενα, στο αφεντικό, στην ανατροφή των παιδιών, στο άρθρο που γράφεις και στο βιβλίο που πολύ θα ήθελες να έχεις γράψει, στην επιστροφή χρημάτων από μια εταιρία που σου τα χρωστάει (αλλά σιγά μη στα δώσει), διορθώσεις στο δείπνο, στον ύπνο, στο φόρεμα, στη γενετική, στην απιστία, στο μετοχικό κεφάλαιο, στο σύζυγο, στη ζωή ολόκληρη.
Οι Διορθώσεις είναι ένα Μεγάλο Βιβλίο. Τόσο μεγάλο που σχεδόν δεν το πιστεύεις με πόσο απλές, σαφείς προτάσεις ο Φράνζεν τα έχει καταφέρει όλα αυτά. Τόσο καλά. Τόσο βαθιά.
Ο Paul Auster έχει πει ότι η σαφήνεια είναι το πιο συνταρακτικό πράγμα (clarity is the most unsettling thing), και έχει δίκιο. Δεν έχει τελικά καμία σημασία αν οι Διορθώσεις είναι δείγμα μεταμοντέρνας λογοτεχνίας ή λογοτεχνικού ρεαλισμού, όπως κάποιοι προσπαθούν να τις περιγράψουν. Σημασία έχει αυτό που είπε ο φίλος μου ο Χ. (ο οποίος είναι αυτός που μου χάρισε το βιβλίο και ήταν και η αφορμή να αρχίσω αυτό το blog): Είναι όντως πολύ δύσκολο να διαβάσεις πολλές σελίδες μαζί. Στις δέκα σελίδες έχεις ανάγκη αν σταματήσεις και να σκεφτείς. Να ξεκουραστείς. Να πάψεις να ταυτίζεις και να ταυτίζεσαι.
Πήρα δώρο τις Διορθώσεις σε τρεις φίλους και συγγενείς μου φέτος. Όχι για τίποτα άλλο. Για να το συζητήσουμε μόλις το τελειώσουν, να μου πουν τη γνώμη τους, να το μοιραστώ. Α, και γιατί σε αυτούς τους τρεις δεν έκανα δώρο πέρσυ.
Διορθώσεις, δηλαδή.
Don't Ever Read Me 