Η Χρονιά των Μεγάλων Συγγραφέων 08

Με τους συγγραφείς είναι όπως με τους έρωτες: Όσο ψάχνεις συνειδητά για τον επόμενο Μεγάλο σου, εκείνος δεν λέει να εμφανιστεί. Και μόλις χαλαρώσεις λίγο, τότε είναι που στην επόμενη γωνία δαγκώνεις τη λαμαρίνα ανεπιστρεπτί.

Πιθανώς να μη συναντούσα τον Μισέλ Ουελμπέκ ποτέ, εάν δεν μου τον πρότεινε η Μυρσίνη. Για την ακρίβεια, δεν τον πρότεινε απλά, επέμεινε πλειστάκις. Εγώ τον απέφευγα συστηματικά, όχι τόσο λόγω όσων του προσάπτουν περί μισογυνισμού, μηδενισμού, αντισημιτισμού και τα λοιπά και τα λοιπά, όσο λόγω του ότι είναι Γάλλος. Η γαλλική λογοτεχνία ήταν για μένα ταυτόσημη με μία γραφή με την οποία ουδέποτε ταυτίστηκα, ουδέποτε με ιντρίγκαρε, ουδέποτε με έκανε να εθιστώ σε ένα κείμενο.

Αγόρασα τα Στοιχειώδη Σωματίδια (Εστία, 2000) την Μ. Παρασκευή, τα άρχισα το Μ. Σάββατο και χτες βράδυ τα τελείωσα σε ένα σύννεφο θυμού, αποστροφής, συγκίνησης και τρομερής έξαψης.

Αρχικά, δεν περιμενα ποτέ ότι η γραφή του Ουελμπέκ σε αρπάζει τόσο άμεσα. Βρήκα το βιβλίο συγκλονιστικό σε πάρα πολλά επίπεδα.

• Είναι οπωσδήποτε ένα αυτοβιογραφικό υπαρξιακό δράμα, το οποίο ανά διαστήματα γίνεται ανυπόφορο ενώ κάποιες άλλες βαθύτατα συγκινητικό.
• Είναι τολμηρό. Δεν φοβάται τις λέξεις, αλλά και δεν τις καταχράται. Σοκάρει τόσο όσο χρειάζεται, ίσως και λίγο παραπάνω.
• Είναι μία αιχμηρή, αδίστακτη κριτική στη γενιά του ’60 και του ’70, τη γενιά του, δηλαδή.
• Καταφέρνει, χωρίς δοκιμιακή γραφή, να εξυψώσει την επιστήμη έναντι της θρησκοληψίας, για να την καταβαραθρώσει κι αυτή εν τέλει.
• Δεν είναι μισογυνιστικό, δεν είναι ισλαμοφοβικό, δεν είναι αντισημιτικό. Τα λόγια που έχουν αυτό το χαρακτήρα, ο Ουελμπέκ τα βάζει στο στόμα των ηρώων του όταν εκείνοι τελούν σε κρίση, μην πω υστερία.
• Κατά τόπους θυμίζει αγγλοσαξονική λογοτεχνία, ειδικά στα σημεία που αναφέρεται στη μνήμη και το αφήγημα του παρελθόντος, θα μπορούσε να είναι Μπαρνς. Ο Ουελμπέκ γράφει γαλλική λογοτεχνία, ναι. Αλλά κυρίως γράφει ευρωπαϊκά.
• Το τέλος του βιβλίου είναι ένα διαμάντι. Σκεφτόμουν, χθες τα ξημερώματα που το τελείωσα, αν το τέλος καθιστά το βιβλίο μετα-μυθιστόρημα με κάποιο τρόπο. Σχεδόν μου έφερε στο νου Ισιγκούρο αλλά και Άτγουντ.

Πέρασα όλο το Πάσχα ψάχνοντας περισσότερες πληροφορίες για τον ίδιο τον Ουελμπέκ, αλλά και για το βιβλίο αυτό, το οποίο η Michiko Kakutani χαρακτήρισε ως «απεχθές ανάγνωσμα». Είμαι αποφασισμένη να συνεχίσω με Ουελμπέκ μέχρι να μην αντέχω άλλο.

Τέλος, ειδική μνεία στην εξαιρετική μετάφραση του Αλέξη Εμμανουήλ. Πραγματικά καταπληκτική.